Tıpkı inovasyon yönetimi ve süreçlerinde olduğu gibi teknoloji ve teknoloji yönetimi kavramlarında da çok bir standarttan bahsetmek doğru olmamaktadır. Sanayi devrimi ile birlikte önem kazanmaya başlayan teknolojik rekabet ve yarım asırlık bir geçmişe sahip olan teknoloji yönetimi (TY) disiplini, 20 yılı aşkın bir süredir bu konuda yapılan çalışmaların artmasına sebep olmuştur.

TY kısaca, işletmelerin stratejik hedeflerine ulaşabilmesi için teknolojik yeterlilik ve yetkinliklerini işletme yönetim süreçlerine uygulayabilme sürecidir. Bu süreçler 5 aşamadan oluşur. Bunlar: 1. Planlama 2. Örgütleme 3. Yürütme 4. Koordinasyon 5. Denetim. Kimi işletme yönetimi kaynaklarında ise Yürütme ve Koordinasyon, Yönelme başlığı altında incelenebilmektedir.

              İşletme Yönetim Süreçleri

Teknoloji Yönetimi ve İnovasyon Yönetimi Arasındaki İlişki

Gerek yapılan bilimsel çalışmalarda gerekse de teknik uygulamalarda iki yönetim disiplinin birbirlerinin yerine oldukça sıklıkla kullanıldığı gözlemlenmektedir. Teknoloji ve inovasyon kavramlarının çoğu zaman kesiştiği noktalar olsa da inovasyon bir işletmenin ürün, hizmet, süreç ve organizasyonel yapısı ile ilgili yeni fikirlerin uygulanması ile ortaya çıkabileceği gibi başarılı iş modelleri ve stratejik pazarlama süreçleri gibi farklı alanlarda da meydana gelebilmektedir. Tüm bu yapılarda ve özellikle de ürün inovasyonlarında uygulanan teknolojik atılım ve gelişmeler ise TY’nin ana çerçevesini oluşturmaktadır. Bu yönden teknolojik inovasyonlar ile TY arasında doğrudan bağlantı kurulabilir.

Ürün inovasyonları ve teknoloji arasındaki ilişki TY’yi, Ürün ve Hizmet Tasarımı, Sistem Tasarımı, Süreç Tasarımı, Tersine Mühendislik, Bilgi Yönetimi ve Sistematik İnovasyon Tekniklerinde de bahsetmiş olduğumuz TRIZ ve QFD gibi kavramları ile de yakından ilişkili hale getirmiştir.

TY Faaliyetleri

Çetindamar, Phaal ve Probert (2013), TY faaliyetlerini ana faaliyetler ve destekleyici faaliyetler olarak sınıflandırmış ve bu faaliyetleri bir yapbozun parçası şeklinde her işletmenin ihtiyaçları doğrultusunda ayrı süreçler olarak değerlendirmişlerdir.

Disiplinlerarası bir alan: Teknoloji Yönetimi

Teknoloji yönetiminin birçok alan ile ilişkili olması, işletmelerin devamlılığı ve rekabetinde belki de en çok etkili olan böylesi bir konuda standartların oluşturulmasını oldukça zorlaştırmıştır. Cambridge Üniversitesi Teknoloji Yönetim Merkezi tarafından oluşturulmaya başlanmış ve daha sonra başta Avrupa Teknoloji ve İnovasyon Yönetim Enstitüsü (European Institute for Technology and Innovation Management – EITIM) uzman ve akademisyenlerin değerlendirmesi ile şekillenen TY araçları, TY faaliyetleri ile ilişkilendirilmiştir.

Tüm bu araç ve faaliyetler, üzerinde uzmanlık gerektiren ve oldukça kapsamlı süreçlerden oluşan çalışmalardır.

TY Faaliyet ve Araçlarını İlişkilendirmek

TY faaliyet ve araçlarının doğru ve etkin yürütülebilmesi bilgi ve beceriye bağlıdır. Özellikle tanımlanmış araçların kullanımı işletmelerin performansına bağlı olarak şekil alacaktır. Ayrıca EITIM dışında farklı zamanlarda bu araç ve faaliyetlere ilişkin farklı bileşenler tanımlanmıştır. Örneğin Dhilion (2002), TY faaliyetleri için bileşenler oluşturmamış ve TY’de de kullanılabilecek mühendislik yönetimine dair 9 araç belirtmiştir. Bunlar:

1. Karar Verme Araçları (Yöneylem araştırması, karar ağaçları vs.)
2. Proje Yönetim Araçları (PY model ve teknikleri)
3. Mühendislik Tasarım ve Ürün Maliyet Hesap Araçları
4. Yaratıcılık ve İnovasyon
5. Eşzamanlı Mühendislik
6. Değer Mühendisliği
7. Tersine Mühendislik
8. Toplam Kalite Yönetimi
9. Bakım Yönetimi

Bu faaliyetlerin birçoğu TY’ye özgü olmamakla birlikte tasarım mühendisliği, kalite yönetimi gibi birçok diğer anabilim dalları ile de ilişkilidir. Çetindamar ve diğerleri (2006) ise TY faaliyetlerini 11 kategori altında listelemişlerdir. Bunlar:

1. Teknolojik yararlanım
2. Bilgi yönetimi
3. Teknoloji edinimi
4. Ar-Ge yönetimi
5. Teknoloji koruma
6. Teknoloji transferi
7. Teknolojik planlama ve öngörü
8. Teknolojik stratejisi
9. Teknoloji değerlendirme
10. Teknolojinin ticarileştirilmesi ve pazarlanması

Görüldüğü üzere TY disiplini ile ilgili standart araç ve faaliyetlerden bahsetmek çok doğru olmamakla birlikte zaman içerisinde tanımlanan bileşenler aslında TY ile doğrudan veya dolaylı ilişkili olup oldukça önem arz eden bileşenlerden oluşmaktadır.